Recanto de vida

Fornelos da Ribeira, corazón do Condado de Salvaterra do Miño, e un dos recantos mais singular desta terra, tan fermosa como querida.

A súa perspectiva, para o viaxeiro, como eu, que se encamiña polos distintos vieiros, podería describirse:

Dende o adro da Igrexa,

Aló o fondo se estende,

Nobre,pedra a pedra, nomes,

Hortas e séculos de historia.

Este viaxeiro que son eu, fora algún día examinando rueiros,descubrindo este Fornelos musical, escoitado dende meniño, porque todo en el é ar e paxaros, música nas campás da Igrexa de San Xoán, no río Tea, co seu poema da auga, eloxiados en séculos, polas xentes e regocixo polos fillos ausentes, dende a Ponte das Partidas, ata o pai Miño,en Salvaterra.

Fornelos e suave monte, suave sombra, suaves rueiros cantados noutros tempos:

Val de Fornelos da Ribeira,

Rueiros de tenrura,

Orixe da miña infancia,

E de mulleres e homes;

Contemplando o val

Se enche un de nostalxia.

E dentro de Fornelos, recorrelo lentamente, gustosamente, coñecendo os seus eidos sosegados, a historia da Casa Forte dos Álvarez de Soutomaior, a igrexa para recollemento; recunchos abertos as sorpresas. Todo un patrimonio histórico artístico, necesitado sempre de atención e defensa fronte a incomprensión e a cobiza.

Fornelos da Ribeira, e tamén fogosidade verde, representada aquí pola “Carballeira das Fraguiñas”, escenario ritual das festas e romarías.

Todo indica que este distrito ou parroquia, e todo el un rueiro para deterse, para recompoñerse dos eloxios tributados en diversas épocas. Porque si queremos lograr unha síntese de Fornelos, da súa xente habería que preguntarse: Que rasgos cabería destacar?

Os 37 emigrantes de Bos Aires que tanto axudaron economicamente o sostemento da parroquia, ou a austeridade en gris, da pedra e dos eidos, ou quizais, a intelixencia e curiosidade dos seus moradores. ¡Quen o sabe!

Engadirei tres aspectos mais que alentan a atmosfera das xentes: A súa xenerosidade e a súa melancolía. Esta última vaga en cantidade contida no chanto furtivo que proclama:

Eu te adoraba de neno,

Porque melancólico e perdido

Foi o meu grande amor:

Mireite sempre na vida

Como unha roseira en flor.

Nesta ocasión a melancolía está resgardada tras un sorriso transformado en humor dos que tódolos veciños fan gala. E no lirismo, actitude e maneira de ser dun, oculta por completo o tremor das bágoas, que se fai patente admirando estas marabillosas terras do Condado.

Recorrín tódolos rueiros,

Andei xunto as gabias,

Durmín nos alpendres,

Como un poeta barba de millo,

Roedor de campos sementados;

Poeta rebumbio dos prados,

Baixo as pálpebras do liño.

No verán,

Era a voz ronca do vello paseante,

Ollando o vento;

O poeta, que adiviña,

Solitario, boina negra:

Poeta das catro cores,

Poeta das chaves da vagalume.

O que estaba alí sentado

Alí, na eira,

Xogando no eido de Cambra

Escoitando sempre a vida

E deitándome con ela.

O que di o poeta

O que o poeta di,

Crerse dono de algo,

Reflexo de non sabe que;

Amante da discordia,

Deambulando de noite.

Poeta das formigas.

O que foi pola fariña,

Que a gardaba na artesa,

E o pan anello do sábado.

O poeta que cantaba na Igrexa,

Que bailaba nas Fraguiñas,

O poeta do barco de papel,

Que durmía con un “vago” nos beizos

E coas mans escribindo estas letras,

Saudando o dono do alambique

Que non di como se chama,

Pero lle asubiaba os paxaros.

O que o poeta di

O que di o poeta,

Con ollos de colibrí:

Vello hoxe,

E o poeta do ruído,

Delirante baixo a lúa,

Vive sempre da lembranza

Fillo de fermosa loucura,

Somerxido no fume da vida,

Vía o cantar dos paxaros

Polas fiestras de Fornelos

Pedindo os mil favores

As velliñas zurcidoras.

Poeta que cruzaba os rueiros

E os campos de millo,

Os viñedos de Fornelos;

Aquel anxo do rueiro do Casco,

Bisneto dun licenciado en Cánones,

Reloxeiro da chuvia,

Navegante de farrapos,

Hipotecado na Facenda,

Agora con alma inquieta,

Rodeado de profetas

Vive da man da arpista

Que lle acende a vida.

Recorrera tódolos vieiros,

Andara entre a maleza,

Durmira nun alpendre.

E o que di o poeta:

Vagar coa barba do millo

Deixando de ser poeta.